Mikołaj
Bołtuć urodził się
21 grudnia 1983 roku w Sankt Petersburgu jako syn
Ignacego Bołtucia, generała carskiego, herbu Dołęga
i Anny Bołtuciowej, z
Łabuńskiech. W Petersburgu uczęszczał
do gimnazjum. W 1911 r. ukończył
rosyjski korpus kadetów w Omsku, a w 1913 r. Pawłowską
Szkołę Piechoty w Petersburgu. Uczestniczył w Wojnie
Fińskiej, w której został kontuzjowany w wyniku
działania gazów bojowych. Podczas I wojny
światowej, do 1917
r. służył w armii
rosyjskiej na różnych stanowiskach podoficerskich i
oficerskich. Dowodził m.in. batalionem piechoty na
froncie niemieckim. W grudniu 1917 r. przeszedł do
III Korpusu Polskiego, a po jego rozwiązaniu
w sierpniu 1918 r., do 4. Dywizji Strzelców
Polskich gen. Lucjana
Żeligowskiego, operującej
na południu Rosji. W jej szeregach walczył
do czerwca 1919 r. Po powrocie do Polski, wstąpił
do odrodzonego Wojska Polskiego. Objął dowództwo
kompanii, a następnie batalionu w 31. Pułku
Strzelców Kaniowskich, z którym uczestniczył
w wojnie polsko-bolszewickiej 1919/1920 r. W
lipcu 1920 r. objął
dowództwo tego pułku. Wraz z nim m.in. bronił jako
komendant obrony Zamościa
przed sowiecką 1.
Armią Konną Siemiona
Budionnego. Dowodził też
zdobyciem Wyszkowa przez wojska polskie opisanym przez
Stefana Żeromskiego w opowiadaniu 'Na Plebanii w
Wyszkowie'.
W okresie od 1
listopada 1921 r. do października
1922 r. uczestniczył
w pierwszym kursie doszkalenia oficerów Sztabu
Generalnego w Wyższej
Szkole Wojennej w Warszawie. Następnie
piastował różne stanowiska sztabowe; był szefem wydziału
w Biurze Ścisłej Rady Wojennej, szefem Oddziału IIIa
Operacyjnego i szefem wydziału dowództwa "Wschód". W
1923 awansował na
podpułkownika. Od 1926 r. pełnił
funkcję oficera do specjalnych poruczeń w sztabie
Generalnego Inspektora Sił
Zbrojnych. W 1928 r. awansował
na pułkownika i został przeniesiony do Korpusu
Ochrony Pogranicza, gdzie przez dwa lata dowodził
brygadą. W lipcu 1930 r. został
mianowany dowódcą piechoty dywizyjnej 19. Dywizji
Piechoty w Wilnie, a od października
tego roku pełnił obowiązki dowódcy tej dywizji. Od
1936 r. dowodził
4. Dywizją Piechoty
w Toruniu. 19 marca 1938 r. został
awansowany do stopnia generała brygady. Zgodnie z planem
mobilizacyjnym wyznaczony został na dowódcę Grupy
Operacyjnej "Wschód" (4. Dywizja Piechoty, 16. Dywizja
Piechoty, Chełmińska
Brygada Obrony Narodowej i 208. Rezerwowy Pułk
Piechoty) w składzie
Armii "Pomorze" gen. Władysława
Bortnowskiego. Początkowo
jej zadaniem miała być osłona
ewentualnej polskiej demonstracji siły w przypadku
niemieckich prób opanowania Gdańska.
W wyniku zaostrzenia się
sytuacji, zadaniem GO stała się obrona południowego
odcinka polskiego Pomorza, na linii Osa-jezioro
Mieliwo-jezioro Sośno-jezioro
Zbiczno-jezioro Bachotek-Drwęca
do granicy państwa. Po
wybuchu wojny, na czele GO uczestniczył w bitwie
w Borach Tucholskich. Następnie
wraz z pozostałymi siłami Armii "Pomorze" wycofywał się
w kierunku południowo-wschodnim. 11 września dotarł wraz
z powierzonymi mu siłami w rejon bitwy nad Bzurą.
Uczestniczył w natarciu na
lewym skrzydle wojsk polskich. Siłami 16. Dywizji
Piechoty zajął
Łowicz. 14 września, na
skutek meldunków o nadciągających spod Warszawy
niemieckich jednostkach pancernych, wydał
rozkaz o wycofaniu na północny brzeg Bzury. Następnie
na czele improwizowanej grupy wojska, liczącej ok. 5
tys. żołnierzy, uczestniczył w walkach obronnych, a od
17 września – odwrotowych w kierunku na Warszawę. 22
września podczas próby przebicia się do Warszawy z
rejonu Palmir wywiązała
się krwawa, wielogodzinna bitwa pod Łomiankami
Górnymi. Natarcie polskie załamało
się, a gen. M. Bołtuć zginął
w walce, osobiście prowadząc żołnierzy do ataku "na
bagnety". Pochowano go na Wojskowym Cmentarzu na
Powązkach w
Warszawie.
Obecnie jego
imię
nosi jedna z ulic w Warszawie a inna w Łomiankach,
poświęcony jego pamięci jest też pomnik w centrum tego
miasta przy ulicy Warszawskiej. Ulica jego imienia
znajduje się także w Zamościu i Grudziądzu.
Odznaczenia:
-
Krzy ż
Srebrny Orderu Virtuti Militari
-
Krzyż
Komand orski
Orderu Odrodzenia Polski
-
Krzy ż
Walecznych
-
Krzy ż
Walecznych
-
Krzy ż
Walecznych
-
Krzy ż
Walecznych
Awanse:
kapitan – 1917
r.
major – 1919 r.
podpułkownik
– 1923 r.
pułkownik
– 1928 r.
generał
brygady – 1938 r.
|